مقدمه:     

     ابـتلا بـه فـرم شـدید اسـهال در گوسـاله هـا موجـب دهیدراتاسیون، عدم توازن الکترولیت و اسیدوز می گردد. مرگ، اختلال در کارایی، به تأخیر افتادن رشد و افزوده شـدن زمـان مراقبت و هزینه های درمان بر ضـرر های اقتصـادی ناشـی از بیمـاری مـی افزایـد. نحـوه رشـد و مـدیریت گوساله ها از بارزترین فعالیت های مورد توجه پرورش دهنـدگان و متخصصان صنعت گاوداری است. طبیعتـاً پـرورش مطلـوب گوساله نیازمند تغذیه مناسب رعایت اصول بهداشتی و رعایـت مدیریت صحیح است.

     جمعیت میکروبی دسـتگاه گوارش نشخوارکنندگان می تواند توسط عوامل متعددی نظیـر آنتی بیوتیک های محرك رشد، پروبیوتیک ها، پـری بیوتیـک هـا، آنزیم ها، روغن هـای ضـروری، الیگوسـاکارید ها و افزودنی هـای گیاهی کنترل شود. آنتـی بیوتیـک هـا بـه طـور گسترده ای در تحریک رشد و جلوگیری از بیماری در حیوانـات استفاده شده اند. به هـر حـال، اسـتفاده از آنتـی بیوتیـک هـا در حیوانات مشکلات جدی از جمله افزایش مقاومت باکتریـایی و ناهنجاری های گوارشی را به وجود آورده است. در سال های أخیر محققین توجه خـود را بـه یـافتن مکمـل هـایی متمرکز نموده اند که علاوه بر حفظ ویژگی های مطلـوب فاقـد تبعات سوء بهداشتی و زیست محیطی باشند. در همین راسـتا، استفاده از پروبیوتیک ها و پری بیوتیک ها در گوساله ها متداول شده است ولی بسیاری از بررسـی ها نتـایج متغیـری را نشـان دادنـد.

     پروبیوتیک هــا مکمل هــای غــذایی حــاوی میکروارگانیسم های زنده هستند که مصرف آنها در بدن میزبان با تقویت و تعادل در فلور میکروبـی روده، اثـرات مفیـدی را در سـلامتی میزبـان بـه همـراه خواهـد داشـت. از مهمترین مزایای این فرآورده ها ایـن اسـت کـه پـس از وارد شـدن بـه سیسـتم گوارشـی دام و طیـور در بافت های بدن باقی نمانده و بر خلاف آنتی بیوتیک ها هیچ گونه مقاومت میکروبی پس از مصرف آن ایجاد نمی شـود. هـدف از استفاده این فرآورده ها متاثر کردن فعالیـت میکروبـی دسـتگاه گوارش یا به عبارت دیگـر بهبـود وضـعیت سـلامتی، رشـد و عملکرد حیوان می باشـد. تعـدادی از پژوهش ها بهبود در افزایش وزن و افزایش قابلیّت هضم کل را نشان داده اند. مکمل هـای غـذایی پروبیـوتیکی، از طریـق بهبود در ضـریب تبـدیل خـوراك، افـزایش وزن بـدن، تغییـر جمعیت میکروبی روده و مهار عوامل بیماری زا، برای حیوانـات میزبان مفیـد مـی باشـند.

چکیده:      

     هدف از این آزمایش بررسی مقایسه اثرات استفاده از پروبیوتیک (پروبیوتیک نشخوارکنندگان Bio-Rumina) و پری بیوتیک در شیر بر عملکرد، مصرف خوراك، امتیاز قوام مدفوع و قابلیّت هضم گوساله های ماده شیرخوار هلشتاین بود. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار در هر تیمار انجام شد. تیمار ها شامل: ۱- گروه شاهد (شیر فاقد افزودنی) ۲- گروه پروبیوتیک (شیر + ۲ گرم پروبیوتیک) ۳- گروه پری بیوتیک (شیر + ۴ گرم پری بیوتیک) ۴- گروه سین بیوتیک ( شیر + ۲ گرم پروبیوتیک و ۴ گرم پری بیوتیک) بود.

     گوساله ها در سنین ۳، ۳۰ و ۶۳ روزگی پس از تغذیه شیر در وعده صبح وزن کشی شدند و وزن خوراك مصرفی از ۱۰ روزگی به بعد و تا پایان دوره بصورت روزانه براي هر گوساله اندازه گیری و ثبت گردید. جهت وجود اسهال، مدفوع به صورت هفتگی مشاهده و نمره مدفوع و سیالیت آن بررسی شد. در انتهای آزمایش (۷ روز پایانی) کل مدفوع دام ها بطور جداگانه جمع آوری و توزین شد و یک نمونه ۲۰ درصدی از آن جهت بررسی قابلیّت هضم مواد مغذی برداشته شد. ترکیب شیمیایی نمونه های مدفوع و جیره آزمایشی شامل ماده خشک، چربی، ماده آلی و پروتئین طبق روش AOAC تعیین شد.

      نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین میانگین وزن در سنین ۳۰ و ۶۳ روزگی مربوط به گوساله هایی بود که پروبیوتیک مصرف کرده بودند و اختلاف معنی داری با سایر گروه ها داشتند. کمترین میانگین وزن در سن ۶۳ روزگی مربوط به جیره سین بیوتیک بود.

      بدترین ضریب تبدیل خوراك مصرفی مربوط به گروه شاهد بود و اختلاف معنی داری با گروهی که پروبیوتیک مصرف کرده بودند، داشت و بهترین ضریب تبدیل خوراك مربوط به جیره پروبیوتیک بود و با سایر گروه ها اختلاف معنی داری داشت (۰/۰۵>P).

      بیشترین قابلیّت هضم ماده خشک و ماده آلی مربوط به گروهی بود که پروبیوتیک مصرف کرده بودند و با سایر گروه ها اختلاف معنی داری داشت. کمترین قوام مدفوع مربوط به گروهی بود که پروبیوتیک مصرف کرده بودند و با سایر گروه ها اختلاف معنی داری داشت(۰/۰۵>P).

     بطور کلی نتایج نشان داد که استفاده از پروبیوتیک تأثیر معنی داری بر روی عملکرد، سلامتی و قابلیّت هضم مواد مغذی گوساله های هلشتاین داشت.

واژه های کلیدی: پروبیوتیک، پری بیوتیک، نشخوارکنندگان